Bash sahypa
Habarlar
Türkmenistan
Edebiýat
Taryh
Bilim
Maºgala
Güýmenje
...we º.m.

GURBANDURDY ZELILI

WATANYM SENI

Ýürek telwas eder, göterler serim,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!
Etrek, Gürgen ýurdum - gezen ýerlerim,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

Sugunly, umgaly, çal goçly daglar,
Belentden pestine akan bulaglar,
Sowuk suwly, ter çemenli awlaglar,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

Miwesi bihasap bakjaly baglar,
Awy binahaýat uly awlaglar,
Ýada düºer ajap döwranly çaglar,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

Ýalaòaç horlanmaz mugan gyºyna,
Ýazyna dürli ot, maly baºyna,
Ýaýlasynda her kim çykar daºyna,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

Senemleri kasap puºeº geýerler,
Höreklerne ºähdi-ºeker iýerler,
Aºyk-magºuk olup, ýanyp köýerler,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

Haýyp, abat iller ber-bibat boldy,
Dostlar gamgyn boldy, duºman ºat boldy,
Aýrylyºdy, aºna, ýarlar ýat boldy,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

Etdiler Ýusupny Müsürge soltan,
Diýdi: “Bolsam egdir bir guly Kengan”,
Ýurdundan turmasyn hiç bir musulman,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

Köòlümiò aramy, çeºmim röwºeni,
Men neýläýin, dostlar, onsuz bu jany,
Görermikäm Seýidi dek janany,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

Zelili, bu ýurtda aýyº ýok, höwes ýok,
Her kim baºyna gaý belent ýok, pes ýok,
Toý, tomaºa, märeke ýok, meýlis ýok,
Köòül arzuw eýlär watanym, seni!

ýokaryk


BOLDUM

Ýesir bolup munda gelip,
Jandan doýan ýaly boldum.
Ýagºy meýlisden aýrylyp,
Göýä çopan ýaly boldum.

Garyplyk aldy kuwwaty,
Çeker boldum muºakgaty,
Ýüz-müò gaýgy-garamaty-
Baºa goýan ýaly boldum.

Taºlap geldik ol mekany,
Jebre saldyk ºirin jany,
Pähm edip peýda, zyýany -
Indi duýan ýaly boldum.

Howp aldy aklyò öýüni,
Aldyrdyk iliò ýerini,
Indi watanyò ºükrüni-
Ýagºy bilen ýaly boldum.

Görmedim köòül çagyny,
Aldyrdym ýürek ýagyny,
Çekip watanyò dagyny,
Oda köýen ýaly boldum.

Ötdi aýralyk yzasy,
Gaçdy Hywanyò mazasy,
Göýä bir otly lybasy -
Egne geýen ýaly boldum.

Näler gördük zalym handan,
Aýyrdy eziz watandan,
Zelili diýer, ºu mekandan -
Göýä doýan ýaly boldum.

ýokaryk


SEÝIDI

Ýakyn köòül bilen bu ýyrak ýerden,
Gönderdim men saòa nyºan Seýidi;
Ýollar hyz-haramy aralyk ýaman,
Baryp hal-ahwalyò sorma, Seýidi.

Üç ýyl boldy bir görmäli didaryò,
Gelmedi bir hat, galamyò, güftaryò,
Azaby kyýamat çeken azaryò.
Hak berdi derdiòe ºypa, Seýidi.

Eºitdim gidip sen karyzdar bolup,
Hatyjany bir görmäge zar bolup,
Ýat illerde garyplykdan har bolup,
Göçe-göçe ilden-ile, Seýidi.

Söz sorana diýrem aklym ýetenden,
Pent alana birin zehnim tutandan,
Tä ölinçä aýyrmasyn watandan,
Hiç bir bendesini huda, Seýidi.

Dert kän, dert kän kaýsysyna ýanaly,
Synam üzre çapraz-çapraz ýaraly,
Ataºsyz örtedi, porsy gaýraly,
Berdi jaýsyz jöwri-jepa, Seýidi.

Ýat etsem ºol öten ýowuz günleri,
Eºki çeºmim derýa eder çölleri,
Parahat oturan abat illeri,
Bibat etdi bu paòkelle, Seýidi.

Gije bardy, gündiz barmady aýyk,
Gapyllykda harap boldy halaýyk,
Iº etmedi musulmanlyga laýyk,
Saldy baºlaryna gowga, Seýidi.

Sürüldiler il barysy eòºeºip,
Pyganyna daglar, daºlar gymºaºyp,
Asman joºa geldi, Zemin gowºaºyp,
Bulutlar durdular nala, Seýidi.

Görmesin ol jebri musulman bende,
Bady-boran garlyp ýagar tün günde,
Köpi ölüp galdy, az çykdy zynda,
Arkaç indi ula-ula, Seýidi.

Mümin bolan bolar bu iºe girýan,
Bagry para-para, baglap ýürek gan,
Ýesiriò ilersi barypdyr Tähran,
Gaýrasy dolupdyr Hywa, Seýidi.

Diýmek size ne hajatdyr, gördüòiz,
Sözlemesek egsilmeýär derdimiz,
Ýokarsy Ýolöten, aºagy deòiz,
Pytrady il bu iki ara, Seýidi.

Kimi garyp goòºy, kimisi daýhan,
Kimi goýun çopan, kimisi serwan,
Gözel iliò ºeýle bolanna dözmän,
Men aglaryn, sen hem agla, Seýidi.

Men bilmeýän siòipmidir gargyºlar,
Geldi bir musallat, dagyldy baºlar,
Pelek bakyp, ýene dönse gerdiºler,
ªaýat rehm eýlese Alla, Seýidi.

Ürgenji illerimiz gaýtsalar bäri,
Saga-sola dargan ýygylsa bary,
Jem bolup ýöresek, galmasa biri,
Sürüp barsak Garrygala, Seýidi.

Çomry onda bolsa, çarwa Sergizde,
Günbatary Çatda, Oýlyò düzünde,
Gündogary Hartut, ardy Margizde,
Öòi baryp gonsa Guwla, Seýidi.

Zelili diýr ºol jaýlara baransoò,
Bir niçe gün hoº günleri görensoò,
Sizler bile zowky, sapa sürensoò,
Arman galmaz, dolsa kaza, Seýidi.

ýokaryk


ÝARAªMAZ

Göter diýip tagna, terene etme,
Dünýä mesi bir murdara ýaraºmaz.
Nesihat bermeklik, öwüt öwretmek,
Taòry guýan akyl äre ýaraºmaz.

Asly musulmana dininden dänmek,
Ömre ygtybar, jan barlygyna ynanmak,
Begres geýip, bile kemer guºanmak,
Çölde gezen çopanlara ýaraºmaz.

Kümüº bolmaz ýagºy zikge ursaò mise,
Gahry gelmez eger gul diýseò tüýse,
Öwüt tutmaz, öwüt berseò bir pise,
Ýagºy taglym ýaman ýara ýaraºmaz.

Näsazlyk ata-ogul biri-birine,
Gitmeklik ýaraºmaz gyz ýas ýerine,
Haýasyzlyk, ºerimsizlik geline,
Oral garry aýal töre ýaraºmaz.

Boº gaýtarmaz, dileg etseò bir mertden,
Müò ýalbarsaò iºiò bitmez namartdan,
Ker hem lezzet tapmaz asta söhbetden,
Idegsiz gezmeklik köre ýaraºmaz.

Aryplara oýnamaklyk, gülmeklik,
Dünýälik diýip ýügürmeklik, ýelmeklik,
Aºrat sürmek, aº mazasyn bilmezlik-
Ejiz düºen bir biçärä ýaraºmaz.

Ýada hem näz etmek, öýke - gardaºa,
Pala, gurra uýmak, ynanmak - düýºe,
Dogaça - utanmak, gahar - derwüºe,
Nebs üçin il gezmek, pire ýaraºmaz.

Bigadra - gadr etmek, näkese - hormat,
Ýakyna - hat ýazmak, ýyraga - sargyt,
Abdala - nik puºeº, aºyga - rahat,
Hatarda boº gitmek, nere ýaraºmaz.

Ite - palaw bermek, ata hem - kepek,
Owlak, guza - nogta, kökene - köºek,
Alamana - ýaby, ýaryºa - eºek,
Toýa münüp gitmek sygra ýaraºmaz.

Doòuz çyksa depä, jeren hem daga,
Bilbil hem jeòòele, garga hem baga,
Pyºbaga agaja, uçsa gurbaga,
Kelpezeden gaçmak, mara ýaraºmaz.

Mur yssa çydamaz, sowuga - kelguº,
Ýele hem - ýerbeze, köp ýagmyra - muº,
ªor aba hemdüòe bahr içre harguº,
Näheò oýnap çyksa gyra ýaraºmaz.

Aýydýar Zelili hasta - hoºroýluk,
Gerk uzak ýaºamaz, pile - garrylyk,
Gurda - dilegçilik, baýguºa - horluk,
Tilki awun iýmek, ºire ýaraºmaz.

 

Geziº ýoly: Baº / Edebiýat / XVIII asyr türkmen edebiýaty / Gurbandurdy Zelili (mazmuny)

© TM (2001)
Sahypa barada

Ýokaryk ýokaryk

Ýürek talwas eder,
göterler serim,
Köòül arzuw eýlär,
watanym, seni!
Etrek, Gürgen
ýurdum –
gezen ýerlerim,
Köòül arzuw eýlär,
watanym, seni!