Bash sahypa
Habarlar
Türkmenistan
Edebiýat
Taryh
Bilim
Maşgala
Güýmenje
...we ş.m.

MÄMMETWELI KEMINE


Mazmuny:

Goşgulary:
(kemine-2.htm)

 

Şahyryň ömri

Kemine 1770-nji ýylda Saragt töwereginde Garadöwletiň maşgalasynda eneden dogulýar. Onuň ýaşlygy Saragt hem Mary töwereginde geçipdir. Ol ilki Saragtda oba mekdebinde okaýar. Soňra şol ýerde bir ahundan ýörite sapak alýar, emma bu hem Mämmetweliniň bilesi geliji ýüregini kanagatlandyrmaýar. Halk arasyndaky gürrüňlere görä Kemine Buhara medreseleriniň birinde okapdyr. Bilimini kämilleşdirmek maksady bilen ol Hywa Äraly işanyň ýanyna gidýär. Şahyr Äraly işan pirden öz döwrüniň kemsiz bilimini alýar we Äraly işan ýaly döwrüniň meşhur piri bilen deň derejede sowady bolan adam bolupdyr.

Kemine obadaşy bolan Gurbanbagt diýen gyz bilen maşgala durmuşyny gurýar. Bularyň Allaýar hem Hudaýýar diýen iki ogly bolupdyr.

Şahyr deň-duşlary bilen oturşmagy, saz-söhbeti söýen şahandaz adam bolupdyr. Ol Aly bagşy atly döwrüniň belli bagşysy bilen ýakyn gatnaşykly bolupdyr. Aly bagşynyň Keminäniň goşgularynyň biziň günlerimize ýetip gelmeginde hyzmaty örän ulydyr. Sebäbi bagşy Keminäniň şygyrlaryny heňe geçirip, halk arasynda aýdym edip aýdypdyr we ýaýradypdyr.

Keminäniň öz döwürdeş klassyk şahyrlary Mollanepes, Şabende, Talyby bilen hem ýakyn gatnaşygy bolupdyr. Şahyrlar mahal-mahal duwşuşyp, goşgy şygr aýdyşypdyrlar, degişipdirler, gülküli gürrüňler edipdirler.

Kemine 70 ýaşap, 1840-njy ýylda aradan çykypdyr. Şahyryň nebereleri häzirki Baýramaly, Türkmengala etraplarynda ýaşaýar.

ýokaryk


Keminäniň lirikasy

Keminäniň çuňňur many-mazmunly, giň temaly döredijiligi bar. Döwrünüň wajyp meseleleri şahyryň hemişe üns merkezinde bolup, olara ynsanperwer kalby, Allatagallanyň bagş eden doga-bitdi pähim-paýhasy bilen baha beripdir. Hususan-da, durmuşy temadan ýazan goşgulary, döwrüniň sosialgatnaşyklaryna häsiýetnama berýän eserleri, yşky lirikasy Keminäniň adyny ählihalk söýgüsine mynasyp edipdir.

 

Geziş ýoly: Baş / Edebiýat / XVIII asyr türkmen edebiýaty / Mämmetweli Kemine

© TM (2001)
Sahypa barada

Ýokaryk ýokaryk

Mämmetweli Kemine
(1770-1840)

Mämmetweli Kemine türkmen halkynyň arasynda sarpasy belent tutulyp, ady dillerden düşmän gelýän iň meşhur klassyklaryň biri hem Keminedir. Satiranyň taýsyz ussady Kemine garyp- pukaranyň çyn hossary, arslan ýürekli arkadagy hem şahyry hökmünde şan-şöhrata eýedir.

XIX asyr türkmen edebiýatynda ýüz görmän, ýagşa-ýagşy, ýamana-ýaman diýip bilen iň demokratik şahyr Mämmetweli Keminedir.

SpyLOG