Bash sahypa
Habarlar
Türkmenistan
Edebiýat
Taryh
Bilim
Maºgala
Güýmenje
...we º.m.

MÄMMETWELI KEMINE


Mazmuny:

Goºgulary:
(kemine-2.htm)

 

ªahyryò ömri

Kemine 1770-nji ýylda Saragt töwereginde Garadöwletiò maºgalasynda eneden dogulýar. Onuò ýaºlygy Saragt hem Mary töwereginde geçipdir. Ol ilki Saragtda oba mekdebinde okaýar. Soòra ºol ýerde bir ahundan ýörite sapak alýar, emma bu hem Mämmetweliniò bilesi geliji ýüregini kanagatlandyrmaýar. Halk arasyndaky gürrüòlere görä Kemine Buhara medreseleriniò birinde okapdyr. Bilimini kämilleºdirmek maksady bilen ol Hywa Äraly iºanyò ýanyna gidýär. ªahyr Äraly iºan pirden öz döwrüniò kemsiz bilimini alýar we Äraly iºan ýaly döwrüniò meºhur piri bilen deò derejede sowady bolan adam bolupdyr.

Kemine obadaºy bolan Gurbanbagt diýen gyz bilen maºgala durmuºyny gurýar. Bularyò Allaýar hem Hudaýýar diýen iki ogly bolupdyr.

ªahyr deò-duºlary bilen oturºmagy, saz-söhbeti söýen ºahandaz adam bolupdyr. Ol Aly bagºy atly döwrüniò belli bagºysy bilen ýakyn gatnaºykly bolupdyr. Aly bagºynyò Keminäniò goºgularynyò biziò günlerimize ýetip gelmeginde hyzmaty örän ulydyr. Sebäbi bagºy Keminäniò ºygyrlaryny heòe geçirip, halk arasynda aýdym edip aýdypdyr we ýaýradypdyr.

Keminäniò öz döwürdeº klassyk ºahyrlary Mollanepes, ªabende, Talyby bilen hem ýakyn gatnaºygy bolupdyr. ªahyrlar mahal-mahal duwºuºyp, goºgy ºygr aýdyºypdyrlar, degiºipdirler, gülküli gürrüòler edipdirler.

Kemine 70 ýaºap, 1840-njy ýylda aradan çykypdyr. ªahyryò nebereleri häzirki Baýramaly, Türkmengala etraplarynda ýaºaýar.

ýokaryk


Keminäniò lirikasy

Keminäniò çuòòur many-mazmunly, giò temaly döredijiligi bar. Döwrünüò wajyp meseleleri ºahyryò hemiºe üns merkezinde bolup, olara ynsanperwer kalby, Allatagallanyò bagº eden doga-bitdi pähim-paýhasy bilen baha beripdir. Hususan-da, durmuºy temadan ýazan goºgulary, döwrüniò sosialgatnaºyklaryna häsiýetnama berýän eserleri, yºky lirikasy Keminäniò adyny ählihalk söýgüsine mynasyp edipdir.

 

Geziº ýoly: Baº / Edebiýat / XVIII asyr türkmen edebiýaty / Mämmetweli Kemine

© TM (2001)
Sahypa barada

Ýokaryk ýokaryk

Mämmetweli Kemine
(1770-1840)

Mämmetweli Kemine türkmen halkynyò arasynda sarpasy belent tutulyp, ady dillerden düºmän gelýän iò meºhur klassyklaryò biri hem Keminedir. Satiranyò taýsyz ussady Kemine garyp- pukaranyò çyn hossary, arslan ýürekli arkadagy hem ºahyry hökmünde ºan-ºöhrata eýedir.

XIX asyr türkmen edebiýatynda ýüz görmän, ýagºa-ýagºy, ýamana-ýaman diýip bilen iò demokratik ºahyr Mämmetweli Keminedir.